Taalgebruik
Referentieniveau Mondelinge taalvaardigheid: Gesprekken - Algemene beschrijving en taakuitvoering
-
Kan eenvoudige gesprekken voeren over vertrouwde onderwerpen in het dagelijks leven en buiten school.
- Kan gesprekken voeren om informatie en meningen uit te wisselen, uitleg of instructie te geven en te volgen.
Herkent gesprekssituaties en kan passende routines gebruiken.
- Kan de gesprekspartners redelijk volgen tenzij ze voor onverwachte wendingen in het gesprek zorgen.
Kan zijn woorden ondersteunen met non-verbaal gedrag.
- De uitspraak is duidelijk genoeg om de spreker te kunnen volgen, ondanks een eventueel accent, verkeerde intonatie, onduidelijke articulatie en/of haperingen. Redelijk accuraat gebruik van eenvoudige zinsconstructies.
-
Kan in gesprekken over alledaagse en niet alledaagse onderwerpen uit leefwereld en (beroeps)opleiding uiting geven aan persoonlijke meningen, kan informatie uitwisselen en gevoelens onder woorden brengen.
- Kan het eigen gespreksdoel tot uitdrukking brengen.
Kan doelgericht doorvragen om de gewenste informatie te verwerven.
- Kan het spreekdoel van anderen herkennen en reacties inschatten.
Kan het verschil tussen formele en informele situaties hanteren. Maakt de juiste keuze voor het register en het al dan niet hanteren van taalvariatie (dialect, jongerentaal).
- De uitspraak is duidelijk verstaanbaar, ondanks een eventueel accent, af en toe een verkeerd uitgesproken woord en/of haperingen. Vertoont een redelijke grammaticale beheersing.
Aarzelingen en fouten in zinsbouw zijn eigen aan gesproken taal en komen dus voor, maar worden zo nodig hersteld.
Leerlijn Taalgebruik
In de bovenbouw zijn kinderen zich steeds bewuster van hun taalgebruik. Ze leren hun taalgebruik doelgericht toepassen en weten bijvoorbeeld dat een gesprekje met een medeleerling anders gaat dan met een leerkracht, een onbekende of iemand uit een andere cultuur.
Ze begrijpen dat het goed is voor hun persoonlijke ontwikkeling mondeling met anderen te communiceren en daarbij te letten op hoe ze iets zeggen. Door feedback van de leerkracht en medeleerlingen zien kinderen in hoe ze hun taalgebruik kunnen aanpassen. Drama is een goede manier voor kinderen om zich expressief te uiten, te oefenen met dialogen en zich in een ander te verplaatsen.
Tussendoelen Taalgebruik
De leerlingen:
- passen strategieën toe voor taalgebruik in context
- zijn erop uit hun mondelinge taalvaardigheid te verbeteren
- onderkennen dat het belangrijk is dat hun taalgebruik verzorgd is
- weten hoe ze de effectiviteit van hun taalgebruik kunnen vergroten
- houden rekening met interculturele verschillen in taalgebruik.
- Volledige tekst Leerlijn en tussendoelen (pdf, 672 Kb)
Taalgebruik stimuleren in de praktijk
Een taalrijk gesprek
Niet ieder gesprek draagt bij aan de taalontwikkeling. Daarvoor moet een gesprek voldoen aan drie criteria:
- een goed en begrijpelijk taalaanbod,
- goede feedback en
- veel gelegenheid tot praten.
Probeer daarom het aantal vragen tot een minimum te beperken. Geef bijvoorbeeld een prikkelende bewering om kinderen te stimuleren om op eigen initiatief te praten. Als vragen nodig zijn, gebruik dan zoveel mogelijk open vragen, zoals Hoe denk je dat dat komt? of Wat zou er dan kunnen gebeuren?. Open vragen waarvan het antwoord niet van te voren vast ligt geven ruimte voor een uitgebreid antwoord en stimuleren de kinderen om na te denken.
Drama
Zet drama in om mondeling taalgebruik te stimuleren. Laat kinderen bijvoorbeeld een rollenspel spelen waarin ze communiceren met een bepaald doel, zoals informatie overdragen, informatie verzamelen of een ander overtuigen.
Geef een kind bijvoorbeeld de opdracht om de ander te overtuigen kinderpostzegels te kopen. Welke argumenten kun je aanvoeren? En wat zijn goede redenen om ze niet te kopen?
Laat oudere kinderen zelf toneelstukjes bedenken of bestaande toneelstukjes instuderen en opvoeren. Via drama leven ze zich in in de communicatieve bedoelingen van het betreffende personage en voeren deze uit. Zo oefenen ze met het voeren van dialogen.
|
Copyright EN. Alle rechten voorbehouden
|
|
© 2010 Expertisecentrum Nederlands Toernooiveld 9 6525 ED Nijmegen (Campus Radboud Universiteit Nijmegen) |
