Begrijpend lezen en schrijven
Referentieniveau Schrijven – Algemene beschrijving en taken
1F (minimumniveau eind groep 8)
Kan korte, eenvoudige teksten schrijven over alledaagse onderwerpen of over onderwerpen uit de leefwereld.
Correspondentie
Kan een briefje, kaart of e-mail schrijven om informatie te vragen, iemand te bedanken, te feliciteren, uit te nodigen e.d.
Formulieren invullen, berichten, advertenties en aantekeningen
Kan een kort bericht, een boodschap met eenvoudige informatie schrijven. Kan eenvoudige standaardformulieren invullen. Kan aantekeningen maken en overzichtelijk weergeven.
Vrij schrijven
Kan eigen ideeën, ervaringen, gebeurtenissen en fantasieën opschrijven in een verhaal, in een informatieve tekst of in een gedicht.
1S/2F (streefniveau eind groep 8)
+ Kan samenhangende teksten schrijven met een eenvoudige lineaire opbouw over uiteenlopende vertrouwde onderwerpen uit de (beroeps)opleiding en van maatschappelijke aard.
Correspondentie
Kan e-mails of informele brieven schrijven en daarbij meningen of gevoelens uitdrukken. Kan met behulp van standaardformuleringen eenvoudige zakelijke brieven produceren en schriftelijke verzoeken opstellen.
Formulieren invullen, berichten, advertenties en aantekeningen
Kan notities, berichten en instructies schrijven waarin eenvoudige informatie van onmiddellijke relevantie voor vrienden, docenten en anderen wordt overgebracht. Kan een advertentie opstellen om bijvoorbeeld spullen te verkopen. Kan aantekeningen maken tijdens een uitleg of les.
Vrij schrijven
Kan eigen ideeën, ervaringen, gebeurtenissen en fantasieën opschrijven in een verhaal, in een informatieve tekst of in een gedicht.
Leerlijn Begrijpend lezen en schrijven
Een belangrijk doel van schrijven op de basisschool is dat kinderen eigen communicatieve en expressieve teksten leren schrijven. Kinderen moeten geschreven taal ervaren als een communicatiemiddel (een briefje, kaart of informatief tekstje).
Om deze ervaring te stimuleren, vinden schrijfopdrachten bij voorkeur plaats in functionele leersituaties (werken met hoeken, zoals een kantoor, reisbureau, hotel, restaurant). Deze speelse vormen van schrijven zijn de basis voor het gebruiken van schrijfstrategieën in de hogere groepen. Ook moet er in groep 1-3 ruimte zijn voor schrijven als expressievorm (gedichten, verhaaltje, dagboekje).
De leerlijn Begrijpend lezen en schrijven bouwt voort op de leerlijn Functioneel ‘lezen’ en ‘schrijven’.
Tussendoelen Begrijpend lezen en schrijven
De leerlingen:
- tonen belangstelling voor verhalende en informatieve teksten en boeken en zijn ook gemotiveerd die zelfstandig te lezen
- begrijpen eenvoudige verhalende en informatieve teksten
- gebruiken geschreven taal als communicatiemiddel.
- Volledige tekst Leerlijn en tussendoelen (pdf, 726 Kb)
Eigen teksten schrijven stimuleren in de praktijk
Wat weten we al?
Maak aan het begin van het thema een woordveld met de kinderen om voorkennis te activeren. Zet in het midden van het woordveld de naam van het thema en daaromheen de woorden die kinderen aandragen. Het schrijven heeft hier als doel om informatie vast te leggen. Voorzie de woorden zo mogelijk van een beeldtekening, zodat kinderen later steun hebben bij het vinden van het woord dat zij zoeken. Kinderen kunnen de woorden namelijk gebruiken in eigen teksten die ze schrijven over het thema.
Laat wat van je horen
Laat kinderen korte briefjes, ansichtkaarten of e-mailtjes schrijven aan bijvoorbeeld een zieke medeleerling of de hoofdpersoon van een prentenboek. Kinderen ervaren hierdoor geschreven taal als communicatiemiddel. Help kinderen op weg door vooraf de opzet van een brief te bespreken en woorden te verzamelen die ze mogelijk nodig hebben. Laat kinderen samenwerken en stimuleer ze hardop denkend strategieën te verwoorden, zodat ze van elkaar kunnen leren.