Taalbewustzijn

Leerlijn Taalbewustzijn

Taalbewustzijn wil zeggen dat kleuters leren nadenken over vormaspecten van taal. Stap voor stap leren ze de begrippen ‘verhaal’, ‘zin’, ‘woord’ en ‘klank’ van elkaar onderscheiden. Jonge kinderen richten zich vooral op de betekenis van woorden. Door de ervaring met geschreven taal, leren ze de vorm en betekenis van woorden los van elkaar te zien. Kleuters worden zich ook bewust van klanken, bijvoorbeeld bij rijmen. Ook leren ze inzien dat je een lang woord kunt opdelen in korte stukjes (lettergrepen). Dit taalbewustzijn is een belangrijke basis voor technisch schrijven in groep 3.

Tussendoelen Taalbewustzijn

De leerlingen kunnen:

1. woorden in zinnen onderscheiden
2. onderscheid maken tussen de vorm en de betekenis van woorden
3. woorden in klankgroepen verdelen zoals bij kin-der-wagen
4. reageren op en spelen met bepaalde klankpatronen in woorden; eerst door eindrijm (laars-paars), later met beginrijm (kees en kim)
5. fonemen als de kleinste klankeenheden in woorden onderscheiden, zoals
   bij p-e-n.

• Volledige tekst Leerlijn en tussendoelen (pdf, 231 Kb)

Taalbewustzijn stimuleren in de praktijk

Spelen met letters

Laat kinderen in de schrijfhoek de kernwoorden van het thema of het centrale prentenboek naschrijven of nastempelen. Stimuleer kinderen te spelen met letters: schrijf elke letter van het woord bijvoorbeeld in een ander kleur, zoek letters die hetzelfde zijn of bedenk nog meer woorden die beginnen of eindigen met een bepaalde letter.

Rijmwoordenboek

Introduceer in de klas het rijmwoordenboek. Bedenk samen met de kinderen in de kleine kring rijmwoorden bijvoorbeeld bij de kernwoorden van het thema of het centrale prentenboek. Schrijf de woorden met een kleine tekening erbij op in het klassikale rijmwoordenboek. Laat vervolgens het groepje kinderen telkens dezelfde letters van de rijmwoorden onderstrepen, bijvoorbeeld oek bij de rijmwoorden ‘boek’ en ‘doek’.